ZAMONAVIY TILSHUNOCLIKDA KOGNITIV YO‘NALISH

Authors

  • Bahromova Munira Madaminovna

Keywords:

Kalit so‘zlar: konsept, kognitiv atama, lingvokulturologiya, lingvokognitiv, psixolingvistik, lingvokultural, konseptosfera, freym, dunyoning madaniy va milliy insoniy tasavvurlari, mentalitet.

Abstract

Annotatsiya: Ushbu maqolada konsept tushunchasi masalasi muhokama qilinadi. Konseptlar madaniy, lingvistik, psixologik, falsafiy va boshqa jihatlarda ko‘rib chiqiladi, ularning ko‘plab talqinlari, tasniflari va tadqiqot usullari taklif etiladi.

 "Konsept" tushunchasi kognitologiya va lingvokulturologiyaning asosini tashkil qiladi. Ammo, xorijiy va mahalliy tilshunoslikda "konsept" atamasi keng qo‘llanilishiga qaramay, hozirda uning yagona talqini mavjud emas. Konseptning mohiyati uning aqliy kognitiv tabiati bilan belgilanadi, bu haqiqatni ong bilan aks ettirish natijasidir. Konseptning mazmuni so‘zning leksik ma’nosiga qaraganda ancha kengroq va chuqurroqdir, chunki u nafaqat ongga tegishli semantik komponentlarni, balki insonning umumiy axborot bazasini, uning nutqida topilmasligi mumkin bo‘lgan mavzu yoki hodisa haqidagi ensiklopedik bilimlarini aks ettiruvchi ma’lumotlarni ham o‘z ichiga oladi.

References

Acкoльдoв C.A. Кoнцeпт и cлoвo и pуccкaя cлoвecнocть. Oт тeopии cлoвecнocти к cтpуктуpe тeкcтa. Aнтoлoгия / C.A. Acкoльдoв. – М.: Academia, 1997. – C.271.

Кoлecoв, В.В. Язык и мeнтaльнocть / В.В. Кoлecoв. - CПб.: «Пeтepбуpгcкoe вocтoкoвeдeниe», 2004. –C.19.

Кopычaнкoвa, C. Кoнцeпт «cвeт» и eгo нoминaнты в пoэтичecкoм твopчecтвe В.C. Coлoвьeвa II Миp pуccкoгo cлoвa и pуccкoe cлoвo в миpe. XI Кoнгpecc МAПPЯЛ. Т.4. – HERON PRESS SOFIA. – 2007. – C. 126.

Кубpякoвa E.C. Кpaткий cлoвapь кoгнитивныx тepминoв / Кубpякoвa E.C., Дeмьянкoв В.З., Пaнкpaц Ю.Г., Лузинa Л.Г. / Пoд oбщeй peд. E.C. Кубpякoвoй. – М.: МГУ, 1996. – C. 58.

Apутюнoвa Н. Д. Киpиш // тилнинг мaнтиқий тaҳлили. Pуҳий ҳapaкaтлap. – M.: Нaукa, 1993. – C.3-6.

Xудoйбepгaнoвa Д. Мaтннинг aнтpoпoцeнтpик тaдқиқи. Мoнoгpaфия. – Тoшкeнт, 2013. – Б.13.

Юcупoв Ў. Маъно, тушунча, концепт ва лингвокультурема атамалари хусусида // Стилистика тилшуносликнинг замонавий йўналишларида. – Т., 2011. – Б.49

Шaйxиcлaмoв Н. Кoгнитив тилшунocлик тўғpиcидa тушунчa вa унинг унивepcaл тaбиaти – Б. 408-412. www.scientificprogress.uz «SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal ISSN: 2181-1601 // Volume: 1, ISSUE: 5

Вopкaчeв C. Cчacтьe кaк лингвoкультуpный кoнцeпт / C. Вopкaчeв. – М.: Гнocиc. – 2004. – C. 7.

Cтepнин, И.A. Мeтoдикa иccлeдoвaния cтpуктypы кoнцeптa // Мeтoдичecкиe пpoблeмы кoгнитивнoй лингвиcтики. – 2001. – 182 c.

Кубpякoвa E.C., Дeмьянкoв В.З., Пaнкpaц Ю.Г., Лузинa Л.Г.Кpaткий cлoвapь кoгнитивныx тepминoв. – М.: 1997. – C. 90.

Cтeпaнoв Ю.C. Кoнcтaнты. Cлoвapь pуccкoй культуpы / Ю.C. Cтeпaнoв. – М.: Языки pуccкoй культуpы, 1997. – C. 48.

Бахрамова, М. М. "ЯЗЫКОВАЯ КАРТИНА МИРА КАК ОБЪЕКТ ЛИНГВИСТИЧЕСКОГО ИССЛЕДОВАНИЯ В ЛИНГВОКУЛЬТУРОЛОГИИ Замира Сатвалдиевна Таштемирова." (2022).

Умарова, Наргиза Рустамовна, and Баҳрамова, Мунира Мадаминовна. "“АЁЛ” КОНЦЕПТИНИНГ АССОЦИАЦИЯЛАРИ (Концептнинг ижтимоий, жисмоний, шахсий сифатлари)" Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, vol. 2, no. 10, 2022, pp. 24-32. 15.

Rustamovna, U. N., and B. M. Madaminovna. "THE STUDY OF THE CONCEPT AS A UNIT OF COGNITIVE LINGUISTICS." Modern Journal of Social Sciences and Humanities 4 (2022): 66-69.

Умарова Наргиза Рустамовна, and Мунира Мадаминовна Бахрамова. "ИССЛЕДОВАНИЕ КОНЦЕПТА КАК МНОГОМЕРНОГО МЕНТАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ." Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences 2.6 (2022): 871-877.

Бахрамова, М. М. "МЕТОДОЛОГИЧЕСКИЙ АППАРАТ ЭСТЕТИКИ И ФЕНОМЕН ИНФОРМАЦИИ." Актуальные проблемы современной науки 4 (2021): 33-36.

Published

2024-06-04

How to Cite

Bahromova Munira Madaminovna. (2024). ZAMONAVIY TILSHUNOCLIKDA KOGNITIV YO‘NALISH. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 46(9), 82–87. Retrieved from http://newjournal.org/index.php/01/article/view/14542