QADIMGI O’ZBEKISTON TANGALARI

Abstract

Namangan viloyati  tarixi va madaniyati davlat muzeyiga tashrif  buyursangiz albatta qadimgi tangalarga ko’zingiz tushadi. Dastlabki davrlarda tangalar O’rta Osiyoning faqat Yunon aholisi orasidagina yuritilgan bo’lsa kerak,  chunki bu paytda tub aholi hali pul-tovar muomalasi yuritishga ulgurmagan edi deb hisoblaydi,  tangashunos olim E.V.Zeymal. Bu jarayon miloddan avvalgi III asr, ya`ni ikki mustaqil Parfiya va Yunon Baqtriya podshohligi paydo bo’lgan davrda boshlangan deb tahmin   qilish,  har holda haqiqatda xilof bo’lmasa kerak. Ammo bu podsholikni birinchisida etakchi rolni Janubiy Turkmanistonda yashovchi kuchmanchi parklar qabilasidan chiqqan odamlar uynasa,  ikkinchi o’rinda oliy nasab yunonlar turishgan. Yuz yildan sal ziyod,  ya`ni miloddan avvalgi III asrdan to II  asrning uchinchi choragigacha hukm surgan Yunon-Baqtriya podsholigi tangalarining aksariyati medal'er (medal yoki tanga quyish yokivarb etish san`ati - tangavarbhonasi) san`atining nodir namunasi deb hisoblanadi.Yunon-Baqtriya podsholigining tanga sistemasi standartga asoslangan  edi,  tangalar asosan kumush va misdan,  ba`zan tillodanvarb etilardi. Ular orasida Evkritning 20 staterli (160g) oltin tangalari,  ya'ni antik dunyo davrining eng yirik oltin tangalari mavjud. Bunday tangalardan ikkitasi haqida ma`lumot bor.  Biri A.Semznovning gapiga qaraganda,  Buhoro amiri hazinasida saqlangan,  ikkinchisi Parijda saklanadi.Yunon-Baqtriya kumush tangalari,  asosan bir andozada bo’lib o’ng tomonida hukmdor podshoning,  tersida esa u o’ziga pir qilib olgan ma`budlarning, masalan Zevs,  Gerakl, Poseydon, Apollon, Dioskurlarning tasviri tushirilgan edi.