IJODDAGI IQROR QILISH SAN’ATI

Abstract

Biz koʻpincha roʻznomalarda, ilmiy jurnallarda "bugungi oʻzbek adabiyoti",
"koreys adabiyotida","ingliz adabiyotidagi oʻzgarishlar" kabi adabiyot
xususiylashtirilgan maqolalarga duch kelamiz. Aslida esa adabiyotning umumiy
vazifasi mavjud boʻlib, u Inson qiyofasini, tuygʻularini yoritishdan iborat. Lekin,
asarlarda tasvirlangan obrazlar turlicha bo‘ladi. Sababi, inson eng ko‘p o‘rganishga
qiynalgani ham shu mavzu, Insondir. O‘zi anglagan chizgilarini bugun o‘quvchiga
mohirona chizib berayotgan ijodkorlardan biri, “Kechikayotkan odam”, ‘Pakananing
oshiq ko‘ngli” qissalari, ‘Shovqin” romani va bir necha kinosenariylar muallifi Erkin
A’zamdir. Uning asarlarida ikki asr, ikki davr, ikki xil muhitning sinov va darslarini
oʻrgangan yurak va aqlning kuchi bor. . Indamas, jim, kuzatuvchi, voqeaga keskin
javob bermaydigan obrazlar tilida xanjardek keskir piching-u, kinoyalar va o‘tkir,
achchiq va inkor qilib bo‘lmas iqrorlar bor. Har bir inson ichida o‘zigagina ma’lum
qiyofasi mavjud. Ijodkorning “ Ta’ziya” hikoyasi tahlili davomida o‘quvchi jami
insoniyatga xos bir xarakterga to‘liq amin bo‘ladi. Hikoyada inson ruhiyatining ko‘p
hollarda e’tiborsiz qoldiriladigan ammo, har bir insonga xos bo‘lgan umuminsoniy bir
tushunchaning, har bir inson hayotida bir marta bo‘lsa ham yashab ko‘radigan
tuyg‘uning chizilgan tasviri bor. Hikoya mavzusida zamon ta’siri haqida bo‘lsada,
mohiyat zamon ham, makon ham tanlamaydigan ma’noga ega.