O`RTA OSIYO IQTISODIYOTIGA YANGICHA NAZAR
Keywords:
Kalit so'zlar: Markaziy Osiyo, Qozog'iston, Qirg'iziston, O'zbekiston, Tojikiston, Turkmaniston, Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi, o'zaro savdo, o'zaro investitsiyalar, mintaqaviy hamkorlik, iqtisodiy rivojlanish.Abstract
Abstract. Dunyo Markaziy Osiyoning iqtisodiy o‘rni va istiqbolidan hali to‘liq xabardor emas. Mintaqa davlatlari so‘nggi 20 yil ichida o‘z taraqqiyotida sezilarli yutuqlarga erishdi va jiddiy o‘sish istiqbollariga ega. Mintaqaning yalpi ichki mahsuloti so‘nggi 20 yilda real ko‘rinishda har yili o‘rtacha 6,2 foizga o‘sib, 347 milliard dollarga yetdi. Markaziy Osiyo aholisi qariyb 77 million kishini tashkil etadi
va har yili 2 foizga o‘sishda davom etmoqda. Uchinchi davlatlardan to‘plangan investitsiyalar hajmi 211 milliard dollarga baholanmoqda, tashqi savdo aylanmasi esa 2000-yildan buyon olti baravar oshdi. Biroq, inertsiya tufayli mintaqa xalqaro
hamjamiyat tomonidan hali dunyo iqtisodiy xaritasida muhim o'yinchi sifatida qabul qilinmayapti. Izlanishning maqsadi Markaziy Osiyoni yirik va dinamik mintaqa sifatidagi yangicha qarashni shakllantirishdan iborat. Ishlanmada mintaqa davlatlarining iqtisodiy rivojlanishi natijalari tahlil qilingan, muvaffaqiyatlar va mavjud muammolar baholangan, shuningdek, kelgusida o‘sish yo‘nalishlari belgilab berilgan. Markaziy Osiyoning keng Yevroosiyo makonida strategik roli oshadi: mintaqaning eng yaqin qo‘shnilari va asosiy iqtisodiy hamkorlari Rossiya va Xitoy uchun ahamiyati oshadi. Mintaqa davlatlari tranzit mavqeining afzalliklaridan foydalanish, shuningdek, vujudga kelayotgan xalqaro transport yo‘laklari orqali tashqi bozorlarga chiqish imkoniyatlaridan foydalanishning tarixiy imkoniyatiga ega bo‘ldi. Muhim imkoniyatlar suv-energetika kompleksini, jumladan, “yashil” energiyani muvofiqlashtirilgan rivojlantirish bilan bog‘liq. Mintaqaning salohiyatini ochish uchun dengizga chiqish imkoniyati yo‘qligi, resurslarga qaramlik, moliyaviy
rivojlanishning past darajasi va iqlim o‘zgarishining ta’siri kabi boshqa muammolarni yengish muhim ahamiyatga ega.
