O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING TOVARLAR TASHQI SAVDOSI STATISTIK TAHLILI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Tashqi savdo statistikasi, tovarlar eksporti, tovarlar importi, sanoat, statistik tahlil, keng qamrovli iqtisodiy toifalar, asosiy vositalar, Milliy hisoblar tizimi, rasmiy statistika, Xalqaro valyuta fondi, to‘lov balansi, xalqaro investisiya pozisiyalari, statistik mahfiylik, Tashqi savdo dinamikasi, tovarlar statistik nomenklaturasi, oziq-ovqat mahsulotlari, ishlab chiqarish uchun birlamchi mahsulotlar, yoqilg‘i-moylash mahsulotlari, asosiy vositalar, butlovchi qismlar, moslamalar.Abstract
Annotasiya: Ushbu maqolada tashqi savdo tushunchasiga xorijiy iqtisodchi olimlar nazariyalariga tayanib, iqtisodiy ta’rif berilib, uning tarkibida tovarlar eksportining ahamiyati keng yoritib berilgan. O‘zbekiston Respublikasining 2010-2021 yillarda tovarlar eksportini keng qamrovli iqtisodiy toifalarga ajratib, ular bo’yicha alohida toifalar statistik tahlil qilingan hamda keng qamrovli iqtisodiy toifalarga ajratilgan eksport tovarlari hisobini yuritilishi bo‘yicha xorijiy davlatlar tajribasi o‘rganilgan. Tovarlar eksportini rivojlanishi uchun ta'sir qiluvchi omillar statistik baholani, yaratilayotgan me'yoriy-huquqiy sharoitlar ko‘rsatib berilgan. Tovar eksportini toifalar bo‘yicha turlarga ajratish jaxon standartlari talabi asosida amalga oshirilib, ushbu turlarga ajratilgan tovarlarni tahlil qilinayotgan yillar davomida o‘sish dinamikasi va toifalar bo‘yicha tarkibiy o‘zgarishlari qiyosiy tahlil qilinib, erishilgan tahlil natijalarining iqtisodiyot tarmoqlari rivojlanishiga ta'siri ko‘rsatib berilgan.
References
Sh.M. Mirziyoevning 2020 yil 21 yanvardari O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisidagi so‘zlagan nutqidan.
Marko Mantovanelli. Jahon bankining O‘zbekistondagi vakolatxonasi rahbari. https://www.gazeta.uz/
2020-2025 yillarda O‘zbekiston Respublikasida statistikani rivojlantirishning milliy strategiyasi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasining Milliy statistika tizimini yanada takomillashtirish va rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4796-sonli qarori
Гаджиев Ю.А. Зарубежные теории регионального экономического роста и развития // Экономика региона. 2009. № 2. С.45-62.
Е.Г.Гужва, М.И.Лесная, А.В.Кондратьев, А.Н.Егоров; СПбГАСУ –СПб., 2009.–116 с.
Оболенский В.П. Наращивание российского несырьевого экспорта: возможные риски // Российский внешнеэкономический вестник. 2018. № 9. С.22-32.
А.А. Новикова. Новые международные статистические группировки для изучения товарных связей регионов. Российский внешнеэкономический вестник. 52-стр. 3 – 2020.
https://www.ecb.europa.eu -Yevropa Markaziy banki rasmiy sayti.
https://unstats.un.org BMT Statistika bo‘limi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 03.11.2017 yildagi PF-5215-sonli “Maxsus turdagi tovarlar eksporti va importini litsenziyalash, shuningdek eksport kontraktlarini ro‘yxatga olish va import kontraktlarini ekspertizadan o‘tkazishni tartibga solish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni.
Statistika sohasida qo‘llanilayotgan statistik tasniflagichlardan foydalanish bo‘yicha qo‘llanma. www.stat.uz
O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasining 18.01.2019 yil 1-son qaroriga Ilova. “Tovarlar tashqi savdo statistikasi hisobini tashkil etish uslubiy qo‘llanmasi”.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasida tashqi savdo operatsiyalari monitoringini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qarori.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 3 noyabrdagi PF-5215-sonli “Maxsus turdagi tovarlar eksporti va importini lisenziyalash, shuningdek, eksport kontraktlarini ro‘yxatga olish va import kontraktlarini ekspertizadan o‘tkazishni tartibga solish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Famoni.
O‘zbekiston Respublikasining “Rasmiy statistika to‘g‘risida”gi Qonuni. https://lex.uz/docs/5569619
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2022 — 2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida” gi Farmoni. PF-60-son, 28.01.2022 yil–O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami. 2022 y.
“Statistika sohasida qo‘llanilayotgan statistik tasniflagichlardan foydalanish bo‘yicha qo‘llanma”. www.stat.uz rasmiy sayti.
