ORGANLAR FAOLIYATINING NEYROIMMUNOENDOKRIN BOSHQARILUVI HAQIDA AYRIM MULOHAZALAR

Authors

  • Boyqo‘ziyev X.X
  • Djuraqulov B.I

Keywords:

Kalit so‘zlar: Neyroimmunoendokrin tizim, ichki a‘zolar boshqariluvi.

Abstract

Organizm ichki a‘zolari faoliyatining neyrogumoral boshqaruvi haqidagi
dastlabki tushunchalar 19-asrning boshlarida paydo bo‘la boshladi. 20-asrga kelib esa
bu tushunchalar anchagina rivojlandi va juda ko‘plab ilmiy izlanuvchilar e‘tiborini
o‘ziga qaratdi. Bu davrga kelib organizmning neyroimmunoendokrin boshqariluvi
haqida ko‘plab ilmiy asoslangan dunyoqarashlar, nazariyalar va mulohazalar
shakllandi. Shu jumladan, neyroimmunoendokrin tizimlarning o‘zaro aloqalari
mavjudligini asoslab beruvchi “Neyroimmunoendokrinologiya” fani shakllandi.
Ushbu maqolada organizmning neyroimmunoendokrin boshqariluvi haqida
dunyoqarashlarning paydo bo‘lishi, ilmiy asoslanish jarayonlari bayon qilingan.
Maqolada keltirilgan ma‘lumotlar barcha shifokorlarga, ilmiy izlanuvchilarga ilmiy
asoslangan dalillar bo‘lib yaqindan yordam berishi mumkin.

References

Adabiyotlar ro‘yxati.

Abdurakhmanovna, I. N., Iskandarovich, D. B., & Khudoyberdievich, B.

H. (2022). ҚУЁНЛАР ЧУВАЛЧАНГСИМОН ЎСИМТАСИ ЛИМФОИД

ТУГУНЧАЛАРИНИНГ ПРЕНАТАЛ ВА ПОСТНАТАЛ ОНТОГЕНЕЗДА

ШАКЛЛАНИШИ. JOURNAL OF BIOMEDICINE AND PRACTICE, 7(1).

Ablamunis V.G., Kirsanova L.A. Fenomen migrasii V-kletok

ispsevdoostrovkov podjeludochnoy jelezi plodov krupnogo rogatogo skota invitro.

//Byull. yeksper. biol-1992 T. 113.

Adams M.S. and Bronner-Fraser M. The role of neural crest cells in the

endocrine system. Endokrine Pathol/ 2009, V.20. №2. P. 98-113.

Akmayev I.G. Puti i sposobi gipotalamicheskoy regulyasii yendokrinnoy

funksii podjeludochnoy jelezi. //Uspexi solv. biol., 1987, -T.103. -VIP.1.- S.109-123.

Akmayev I.G. Sovremenniye predstavleniya o vzaimodeystviyax

reguliruyuщix sistem: nervnoy, endokrinnoy i immunnoy //Uspexi fiziologicheskix

nauk. 1996. -T. 27, №1. -S. 3-19.

Boyko‘ziyev H.X. Ozuqa turi va xayot tarzi turli xil bo‘lgan sut emizuvchi

xayvonlar oshqozon tubi devori nerv va endokrin tizimining qiyosiy morfologiyasi.

Monografiya. Samarqand-2022, Tibbiyot ko‘zgusi. bet 77.

Boykuziyev H.X. Morfologiya endokrinnix kletok jeludka koshek v

norme. Tez. Dokl. nauch. konf. Samarkandskogo LKSM Uzbekistana,

posvyaщyennoy 60-letiyu sammi. Samarkand,1990. S – 26.

Boykuziyev H.X. Morfologiya endokrinnix kletok jeludka u suslikov.

Problemi teoreticheskoy i prakticheskoy medisini. Tez. Dokl. nauch. konf

posvyaщyenniy 60-letiyu Sammi 1990. S-24.

Boykuziyev H.X. Morfologiya neyroendokrinnogo apparata dno jeludka

u mlekopitayuщix jivotnix. Trudi Krimskogo Medisinskogo instituta. Tom 125.

Simferopol 1989. S 168.

Boykuziyev H.X. Morfologiya YeS-kletok dna jeludka mlekopitayushix

jivotnix. Professor Xakim Zaxidovich Zaxidov tavalludining 80 yilligiga bagishlangan

ilmiy anjuman materiallari. - Toshkent, 1992. S-82.

Boykuziyev H.X. Neyroendokrinniy apparat jeludka v norme i

eksperimentalnom otravlenii karbofosom. Problemi teoreticheskoy i prakticheskoy

medisini. Tez. Dokl. nauch. konf posvyaщyenniy 60-letiyu Cammi. Samarkand, 1990.

-6-oktyabrya. S-26.

Boykuziyev H.X. Plotnost raspredeleniya endokrinnix kletok dna jeludka

mlekopitayuщix s razlichnim xarakterom pitaniya. Nauch. trudi MMA imeni

I.M.Sechenova. Problemi morfologi i parazitologii. -Moskva. 1992. S-182.

Boykuziyev H.X. Reaktivniye izmeneniye endokrinnix kletok

sobstvennix jelez jeludka v eksprimente. Organniye osobennosti morfogeneza i

refktivnosti tkanevix struktur v norme i patalogii. R, Krimskogo Med. Inst-ta. 1989. S

-161.

Boykuziyev H.X., Oripova A.F., Ibragimov D. Morfologiya endokrinnix

kletok dna jeludka u krolikov pri eksperimentalnom golodanii. Biologiya va tibbiyot

muammolari. Xalkaro ilmiy jurnal №2 (87) 2016 164-165.

Boykuziyev H.X., Oshkozon-ichak yo‘li APUD-tizimi haqida ayrim

mulohazalar. Jurnal gepatogastrologiya. №2 2022 s.21-22.

Boyqo‘ziyev H.X. Reaktivniye izmeneniye endokrinnix kletok jeludka pri

eksperimentalnom xolestaze. Jurnal gepato-gastroenterologicheskix issledovaniy.

Materiali 75 oy mejdunarodnoy nauchno-prakticheskoy konferensii studentov

medikov i molodix uchennix. 18 may 2021g. St 23-24.

Boyqo‘ziyev H.X., Shodiyarova D.S. Organizmning APUD tizimi,

o‘rganilish darajasi va istiqbollari. Jurnal gepato-gastroenterologicheskix issledovaniy.

, №1 (Tom 3) 19-23.

Boyquziyev F.X., Boykuziyev H.X., Djurakulov B.I., Ismailova N.A.

Morfologiya endokrinnix kletok dna jeludka krolikov pri eksperimentalnom xolestaze.

Problemi biologii i medisini, 2021.-№3 (128) 177-180.

Boyquziyev F.X., Boykuziyev H.X., Oripov F.S., Xamrayev A.X. Ozuqa

turi, sifati va hayot tarzi turli xil bo‘lgan sut emizuvchi hayvonlar oshqozoni tubi nerv

va endokrin tizimining o‘zaro munosabatlari. Biologiya va tibbiyot muammolari,

-№5 (122) 188-191.

Boyquziyev F.X., Boyqo‘ziyev H.X., Shodiyarova D.S., Djurakulov B.I.,

Ismailova N.A. Morfologiya apudositov dna jeludka sobak pri eksperimentalnom

xolestaze. Biologiya va tibbiyot muammolari. 2022, №1 (134) st. 120-122.

Boyquziyev H. X., Okbayev M.B. Eksperimental ochlik holati va

organizmning morfofunksional o‘zgarishlari haqida ayrim muloxazalar. Jurnal gepato-

gastroenterologicheskix issledovaniy. 2022, №4 (Tom 3) 27-29.

Boyquziyev H. X., Okbayev M.B., Oripova U.F. Quyonlar oshqozoni tubi

devorining eksperimental ochlik holatidagi reaktiv o‘zgarishlari. Biologiya va tibbiyot

muammolari, 2022, (spesvipusk) 332-333.

Boyquziyev H. X., Rajabov Z.N. Oshqozon-ichak yo‘li apudositlarining

gistogenezi haqidagi dunyoqarashlar. Biomedisina va amaliyot jurnali. №6 2022. S.

-103.

Dexkanov T.D., Boykuziyev H.X., Dexkanova N.T., Shodiyorova D.S.

Morfologiya vneinsulyarnix endokrinositov podjeludochnoy jelezi. Nauka i innovasii

v XXI veke: Aktualnoye voprosi, otkritiya i dostijeniya sbornik statey XV

mejdunarodnoy nauchno prakticheskoy konferensii. 23 oktyabrya 2019 g. Penza R.F..

Dexkanov T.D., Boykuziyev H.X., Oripov F.S. Morfologicheskiye

osnovi mestnoy endokrinnoy regulasii vnutrinnix organov. Biologiya va tibbiyot

muammolari. Xalqaro ilmiy jurnal №4.1 (92) 2016 39-40.

Dexkanov T.D., Boykuziyev H.X., Oripov F.S. Reaktivniye izmeneniya

nervnogo i endokrinnogo apparatov gastrogepatoxoledoxoduodenalnoy zoni v

eksperimente. Organniye osobennosti morfogeneza i reaktivnosti tkanevix struktur v

norme i potologi.-Tr Krimskogo med.inst-ta. –Simferopol, 1989.-S 164-165.

Dexkanov T.D., Turdiyev L.U., Boykuziyev H.X. Morfologiya YeS-

kletok organov piщyevaritelnoy sistemi. Professor Xakim Zaxidovich Zaxidov

tavalludining 80 yilligiga bagishlangan ilmiy anjuman materiallari. - Toshkent, 1992.

S-69.

Dexkanov T.D., Turdiyev L.U., Boykuziyev H.X. Nervniy i endokrinniy

apparati gastrogepatoduodenalnoy zoni v norme i pri eksprimentalnix vozdeystviyax.

Tez. Dokl. 11 syezda AGE-Smolensk, 1992 13-18 sentyabrya. Poltova 1992 S -71.

Gerlovin Ye.Sh., Ivanova V.F., Puzirev A.A.

Elektronnomikroskopicheskoy izucheniye D-kletok ostrovkov podjeludochnoy jelezi

nekotorix pozvonochnix. //Sitologiya. 1974. -T,16. №5. -S. 555-558.

Grebenщikova V.I., Chensov Yu.S., Osiran M. Vliyaniye golodaniya na

kletki epiteliya tonkoy kishki mishi. -M.: B.i., 1977. s. 71-73

Iskandarovich, D. B., Khudoyberdievich, B. H., & Abdurakhmanovna, I.

N. (2022). СУТ ЭМИЗУВЧИ ҲАЙВОНЛАР ИНГИЧКА ИЧАГИ ВА

ЧУВАЛЧАНГСИМОН ЎСИМТАСИНИНГ МОРФОЛОГИЯСИГА ДОИР

АЙРИМ МУЛОҲАЗАЛАР. JOURNAL OF BIOMEDICINE AND

PRACTICE, 7(1).

Ivanova V.F., Puzirev A.A., Reyskanin A.V. Submikroskopicheskoye

izucheniye asino-insulyarnix kletok podjeludochnoy jelezi pozvonochnix v norme i

eksperimente. //Arx. anat. 1974. -T.67. -Vip.7. -s. 93-96.

Kalinin A.V. Novoye v onkogeneze diagnostike i lechenii

neyroendokrinnix opuxoley jeludochno-kishechnogo trakta i podjeludochnoy jelezi //

Rossiyskiy jurnal gastroenterologii, gepatologii, koloproktologii, 1998, -T. 8, -№6. -s.

-17.

Kolesnik Yu.M., Vasilenko G.V., Abramov A.V. Novoobrazovaniye V-

kletok v asinarnoy tkani pri saxarnom diabete u kris. //Arx. pat. -1992. -T.54. -№12-

s.24-27.

Krasnov V.P. Avtoradiograficheskoye issledovaniye urovnya proliferayii

v kletkax asinusov i ostrovkov podjeludochnoy jelezi u intaktnix mishey. //Byull.

eksper. biolog, -1973. -T.76.№6. -s. 111-114.

Kvetnoy I.M., Balashov V.I., Osadchuk M.A., Lipatova T.Ye.,

Morfofunsionalnoy osobennosti endokrinnix kletok jeludka pri xronicheskom

biliarnom pankreatite. Klinicheskaya medisina, 2001. -№9. -S. 39-41

Lakomkin A.I., Myagkov I.F. Golod i jajda v fiziologicheskom aspekte.

M.: Medisina, 1975.

Okbayev M.B., Boykuziyev H.X., Djurakulov B.I. Ochlik holati va 44. Tutelyan V.A., Bolgarev M.N., Avrenyeva L.I. i dr. Vliyaniye antigennoy

stimulyasii i golodaniya na lozosomi pecheni kris. //Byull. eksper. biol. 1984. -T.98. -

№9. -s. 192-294.

Urazmetov K.G., Axmedova R.K., Islamov B.F. i dr.

Morfofunksionalnaya xarakteristika kultur kletok podjeludochnoy jelezi. //Med. jurn.

Uzbekistana. -1992. -№8. -s. 74-76.

Xotamova G.B. Boykuziyev H.X., Oripov F.S. Hayot tarzi va ozuqa turi

har xil bo‘lgan sut emizuvchi hayvolar oshqozoni tubi tarqoq endokrin tizimining

morfologiyasi. Biologiya va tibbiyot muammolari, 2020.-№5 (122) 192-195.

Yaglov V.V. i Eleskiy Yu.K. Morfologiya i klassifikasiya asinoostrovuix

kletok podjeludochnoy jelezi. // Arx. anat. 1975. -T.69. -Vip.12. -s. 20-23.

Бойкизиев, Х. Х., & Джуракулов, Б. И. (2023). ЦИТОКИНЛАР ВА

НЕЙРОИММУНОЭНДОКРИН АЛОҚАЛАР. ЖУРНАЛ ГЕПАТО-

ГАСТРОЭНТЕРОЛОГИЧЕСКИХ ИССЛЕДОВАНИЙ, 4(2).

Бойкузиев, Ф. Х., Джуракулов, Б. И., Шодиярова, Д. С., Бойкузиев,

Х. Х., & Исмаилова, Н. А. (2021). АДРЕНЕРГИЧЕСКИЕ И

ХОЛИНЕРГИЧЕСКИЕ НЕРВНIЕ СТРУКТУРI ДНА ЖЕЛУДКА СОБАК ПРИ

ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОМ ХОЛЕСТАЗЕ. Вопросi науки и образования, (13

(138)), 39-45.

Бойкузиев, Х. Х., & Шодиярова, Д. С. (2022). ОРГАНИЗМНИНГ

АПУД ТИЗИМИ, ЎРГАНИЛИШ ДАРАЖАСИ ВА

ИСТИҚБОЛЛАРИ. ЖУРНАЛ ГЕПАТО-ГАСТРОЭНТЕРОЛОГИЧЕСКИХ

ИССЛЕДОВАНИЙ, 3(1).

Бойкузиев, Х. Х., Орипов, Ф. С., Шодиярова, Д. С., & Джуракулов,

Б. И. (2020). Морфология печени кроликов при экспериментальном

голодании. Тиббиётда янги кун, 3, 31.

Бойкузиев, Х. Х., Хамраев, А. Х., Джуракулов, Б. И., & Исмаилова,

Н. А. (2020). Морфология эндокриннiх клеток дна желудка у млекопитающих

животнiх в зависимости от характера питания. Вопросi науки и образования, (13

(97)), 115-120.

Бойкузиев, Х. Х., Шодиярова, Д. С., Хамраев, А. Х., & Джуракулов,

Б. И. (2020). Реакция адренергических и холинергических нервнiх структур

печени кроликов при экспериментальном голодании. Вестник науки и

образования, 19(97), 94-98.

Бойқузиев, Х. Х., Джурақулов, Б. И., & Рахматуллоевич, Қ. Х. (2022).

ЧУВАЛЧАНГСИМОН ЎСИМТА ВА ИНГИЧКА ИЧАК ИММУН-ҲИМОЯ

ТИЗИМИНИНГ МОРФОЛОГИК АСОСЛАРИ. Журнал гепато-

гастроэнтерологических исследований, 3(1).

Исмаилова, Н. А., Джурақулов, Б. И., & Бойқўзиев, Х. Х. (2022).

Формирование лимфоиднiх узелков аппендикулярного отростка у кроликов в

пренатальном и раннем постнатальном онтогенезе. Журнал биомедицинi

практики, 7(1), 60-63.

Мирзаева, С. С., Орипов, Ф. С., Хамраев, А. Х., & Джуракулов, Б. И.

(2019). МОРФОЛОГИЯ МЕСТНIХ РЕГУЛЯТОРНIХ СТРУКТУР ТОЩЕЙ

КИШКИ ПРИ ВРОЖДЕННОЙ ТОНКОКИШЕЧНОЙ НЕПРОХОДИМОСТИ В

ЭКСПЕРИМЕНТЕ У НОВОРОЖДЕННIХ. Вопросi науки и образования, (27),

-106.

ОРИПОВ, Ф., БОЙКУЗИЕВ, Х., ДЕХКОНОВА, Н., БОБОЖОНОВА,

Ш., ХАМРАЕВ, А., ДЖУРАКУЛОВ, Б., & ИСМАИЛОВА, Н. МОРФОЛОГИЯ

СОБСТВЕННИХ ЖЕЛЕЗ ДНА ЖЕЛУДКА МЛЕКОПИТАЮЩИХ ЖИВОТНIХ

С РАЗЛИЧНIМ ХАРАКТЕРОМ ПИТАНИЯ. БИОЛОГИЯ ВА ТИББИЁТ

МУАММОЛАРИ PROBLEMS OF BIOLOGY AND MEDICINE ПРОБЛЕМI

БИОЛОГИИ, 190.

Сабирова, Д., Палванов, Х., Туликова, Г., Джуракулов, Б., Байлатова,

Ш., Якубов, Г., & Бектурбиев, Ш. (2014). Современнiе методi диагностики и

лечения возрастной макулодистрофии. Журнал вестник врача, 1(3), 191-193.

Шодиярова, Д. С., Бойкузиев, Х. Х., & Ортикова, Ю. О. К. (2022).

РЕАКТИВНIЕ ИЗМЕНЕНИЕ НЕРВНIХ СТРУКТУР ПЕЧЕНИ У КРОЛИКОВ

ПРИ ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОМ ХОЛЕСТАЗЕ. Вопросi науки и образования, (8

(164)), 77-87.

Шодиярова, Д. С., Бойкузиев, Х. Х., Джуракулов, Б. И., Орипова, А.

Ф., & Хамраев, А. Х. (2020). Морфология печени собак при экспериментальном

голодании. Вестник науки и образования, (19-1 (97)), 103-107.

Шодиярова, Д. С., Бойкузиев, Х. Х., Хамраев, А. Х., & Джуракулов,

Б. И. (2020). Реакция адренергических и холинергических нервнiх структур

печени кроликов при экспериментальном голодании. Вестник науки и

образования, (19-1 (97)), 98-102.

Шодиярова, Д. С., Исмаилова, Н. А., Джуракулов, Б. И., Орипова, У.

Ф., Хамраев, А. Х., Бойкузиев, Х. Х., & Орипов, Ф. С. (2020). Реактивнiе

изменения нервнiх структур печени собак при экспериментальном

голодании. Проблемi современной науки и образования, (10 (155)), 45-49.

organizmning unga javob reaksiyasi. Biologiya va tibbiyot muammolari, 2022, №6

(140), st. 380-381.

Oripov F. S., Boykuziyev H. X. Oshqozon - ichak yo‘li apudositlarining

morfofunksional xususiyatlari. Doktor axborotnomasi. 2022, №3 (106) st.143-146.

Oripov F. S., Boykuziyev H. X., Mirzayeva S.S. Morfologiya

immunnoendokrinnogo apparata tonkiy kishki jivotnix v rannem postnatalnom

ontogeneze. Monografiya. Samarqand-2022. “Fan bulg’i”. Str 68.

Puzirev A.A., Ivanova V.F. Gastroenteropankreatiches- kaya sistema

(razvitiye, stroyeniye, regenerasiya). Morfologiya. 1992. -T.102. -Vip. 1. -s. 5-29.

Rasulev M.I., Goxberg S.I. Vzaimootnosheniye ekzokrinnoy i

endokrinnoy chastey podjeludochnoy jelezi. // Arx. anat. -1982. -T.82. -Vip. 1. -s. 46-

Sugliskiy A.Ye. Vliyaniye golodaniya na ostrovki Langergansa. //Byull.

eksper. biol. -1937. -T.3. -Vip. 1. -s. 32-35.

Published

2024-02-06

How to Cite

Boyqo‘ziyev X.X, & Djuraqulov B.I. (2024). ORGANLAR FAOLIYATINING NEYROIMMUNOENDOKRIN BOSHQARILUVI HAQIDA AYRIM MULOHAZALAR . ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 38(1), 38–45. Retrieved from http://newjournal.org/index.php/01/article/view/11254