BOLALARDA SARS-COV-2 INFEKSYASINING O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI VA OSHQAZON ICHAK TRAKTI BILAN BOG‘LIQ XOLATLAR

Abstract

Annotatsya: Koronavirus SARS-CoV-2 ning og‘ir o‘tkir respirator sindromi tufayli odamlarning nafas olish tizimida yuzaga kelgan COVID-19 ning klinik ko‘rinishi ko‘pgina adabiyotlarda keltirilgan [1]. SARS-CoV-2 gastrointestinal (GI) tizimiga kirib borish qobiliyatiga ega ekanligini ko‘rsatuvchi dalillar ko‘payib bormoqda, bu qusish, diareya, qorin og‘rig‘i va oshqozon-ichak trakti shikastlanishi kabi belgilarning namoyon bo‘lishiga olib keladi. Bu alomatlar keyinchalik gastroenterit va yallig‘lanishli ichak kasalliklari rivojlanishiga olib keladi. Kasallanish  paytida SARS-CoV-2 angiotensinga aylantiruvchi ferment 2 va GI traktidagi boshqa xost proteazlari bilan bog‘lanadi, bu esa mos ravishda ichak to‘sig‘ini shikastlash va yallig‘lanish omillarini ishlab chiqarishiga olib kelishi  orqali GI simptomlarini keltirib chiqarishi mumkin.[3] COVID-19 keltirib chiqaradigan GI infektsiyasi va IBD belgilari ichak yallig‘lanishi, shilliq qavatning o‘ta o‘tkazuvchanligi, bakteriyalarning ko‘payishi, disbioz, qon va najas metabolizmidagi o‘zgarishlarni o‘z ichiga oladi.[2] COVID-19 patogenezini shifrlash va uning kuchayishini tushunish kasallikning prognozi haqida tushuncha berishi va kasallikning oldini olish yoki davolash uchun potentsial yangi maqsadlarni aniqlashga yo‘l ochishi mumkin . Odatiy yuqish yo‘llaridan tashqari, SARS-CoV-2 yuqtirgan odamning najasi orqali ham yuqishi mumkin. Shunday qilib, SARSCoV-2 ning najasdan og‘izga o‘tishini kamaytirish uchun profilaktika va nazorat choralarini amalga oshirish juda muhimdir . Shu nuqtai nazardan, ushbu infektsiyalar paytida oshqozon-ichak trakti belgilarini aniqlash va tashxislash muhim ahamiyatga ega, chunki ular kasallikni erta aniqlash va maqsadli terapevtik vositalarni ishlab chiqishga yordam beradi. Ushbu viruslar najas namunalarida kasallik boshlanganidan keyin 14-21 kun ichida aniqlanadi, bu najasdan og‘izga o‘tish yo‘lini tasdiqlaydi. nfektsiyalangan bemorlarning taxminan 70% virusli RNKni oshqozon-ichak trakti orqali chiqaradi [2]