HELIANTHUS TUBEROSUS L. NING SHIFOBAXSHLIK XUSUSIYATLARI

Abstract

Hozirgi davrning eng muhim masalalaridan biri – aholini ekologik toza oziq-ovqat mahsulotlari va dorivor vositalar bilan taʼminlash hisoblanadi.  Respublikamizda dorivor oʻsimlikshunoslikni rivojlantirish, Oʻzbekiston florasidagi istiqbolli dorivor oʻsimliklarni madaniylashtirish, ularni sanoat plantatsiyalarida oʻstirishni yoʻlga qoʻyish farmatsevtika sanoati xomashyo bazasini yaratishda muxim oʻrin tutadi. Ana shunday istiqbolli dorivor oʻsimliklardan biri Topinambur, yernok (Helianthus tuberosus L.) hisoblanadi. Uning foydali xususiyatlari bisyorligi sabab, dunyoning koʻplab davlatlarida sevib isteʼmol qilinadi. Germaniya va Yaponiyada qahva tayyorlashda qaynatilgan topinambur suvidan foydalanishadi. Mutaxassislarning taʼkidlashicha, u toʻyimliligi jihatidan nafaqat kartoshka, balki lavlagidan ham ikki barobar foydali sanaladi. 100 gramm topinambur tarkibida 79 gr suv, 2,1 gr oqsil, 0,1 gr yogʻ, 12,8 gr uglevod mavjud boʻlib, kaloriyasi 61 kkalga teng. U oʻzida kaliy, kaltsiy, fosfor, magniy, temir singari mineral moddalar hamda B1, B2, B6, C, PP kabi vitaminlarni jamlagan. Topinambur tarkibidagi temir moddasi sabzi, kartoshka, sholgʻom, lavlagidan ham yuqori. Topinambur ovqat hazm qilish tizimi xastaliklarida samarali natija beradi. Qolaversa meʼda xastaliklari, xususan, gastrit (meʼda shilliq qavati yalligʻlanishi), pankreatin, 12 barmoqli ichak xastaliklari, ich qotishda ijobiy taʼsir koʻrsatadi. Uni doimiy ravishda isteʼmol qilish ichaklar mikroflorasining normal ishlashiga yaxshi taʼsir oʻtkazadi.