FAZOVIY MA’LUMOTLAR VA ULARNING ILMIY ASOSLARI

Abstract

Annotatsiya: Bugungi kunga kelib geoaxborot tizimlari haydovchilarga, piyodalarga sun’iy yoʻldoshlar bilan aloqa qilgan holda geofazoviy ma’lumotlar oʻrni toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni qayta ishlash orqali turli marshrutlarni navigatsiya qilishda, eng yaqin, eng qulay yoʻllarni izlab topishda qulaylik tugʻdirmoqda. Bir qarashda oddiy uyali telefonimiz orqali bunday ma’lumotlarni kartada bemalol olishimiz oson koʻrinadi, ammo bu qulaylik ortida geoaxborot tizimi qonun qoidalarini toʻgʻri qoʻllash kabi ishlar koʻlami yotadi. Agar geoaxborot tizimini bundan 10 yillar oldin faqatgina aniq bir mutaxassislar guruhigina ishlatishi mumkin, degan qoidalar mavjud boʻlgan boʻlsa, bugungi kunga kelib internet tarmogʻidagi veb-portallar, turli navigatsiya tizimlari, uyali telefonlardagi dasturlarning ishlab chiqilishi oddiy fuqaroning ham ushbu sohani bilishiga asos yaratdi. Ushbu maqolada geografik ma’lumotlarni turli xil usullar bilan koʻrsatib kelingan ma’lumotlar va zamon oʻtishi bilan geografik ma’lumotlarni tasvrilash usullari aytib o’tilganligi bu ham haqiqat. Geografik ma’lumotlarni tasvirlash usullaridan birinchilari bu joy toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni kartada tasvirlash. Keyingisi esa kartalarga shartli belgilar va koordinatalarni kiritilgan. Agar dastlabki kartalar qoʻl yordamida chizilgan va kiritilgan hamda shartli belgilar oʻsha oʻzlari yashab turgan jamiyat miqyosida foydalanishga moʻljallangan boʻlsa, keyinchalik qoʻlda emas, balki bosma uskunalarda va shartli belgilar ham oʻzaro kelishilgan holda umumjahon miqyosida qoʻllanila boshlanganligini tarixdan bilamiz . Ana endi bugungi kun dasturlari yordamida insoniyat olamida misli ko’rilmagan o’zgarishlarni ko’rib turibmiz.